Παρασκευή 12 Μαρτίου 2010

Gambit


Οφείλω να ομολογήσω ότι τις προηγούμενες μέρες με τρώγανε τα δάχτυλά μου. Κάθε τρεις και λίγο είχα έντονη παρόρμηση να κάτσω και να γράψω σχόλια για τις εξελίξεις. Δεν υπέκυψα στον πειρασμό για απλούς λόγους σχετιζόμενους με την στάση μου απέναντι στις εξελίξεις αυτές. Επιτρέψτε μου να εξηγηθώ.

Θα μπορούσαμε να κατατάξουμε τα σπουδαιότερα συμβάντα απ την ημερομηνία ανάρτησης του προηγουμένου κειμένου σε δυο μεγάλες κατηγορίες. Τα «εσωτερικά» και τα «εξωτερικά». Στα εσωτερικά εντάσσω τα τελευταία μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση και τις αντιδράσεις απέναντι σ αυτά και στα εξωτερικά τον μαραθώνιο επαφών του Παπανδρέου με Merkel, Sarkozy, Yunker και φυσικά το υπερατλαντικό ταξίδι και τις συναντήσεις του εκεί.

Τα μέτρα είναι οδυνηρά και ασφαλώς άδικα για εκείνη την κατηγορία πολιτών που είναι έντιμοι, εργάζονται και παράγουν αποτελεσματικά και δεν είναι υψηλόμισθοι. Κι αυτοί είναι ένα πολύ σοβαρό ποσοστό των Ελλήνων. Ίσως κάτω απ το 50%, αλλά πάντως δεν είναι πολύ λίγοι. Έχω την αίσθηση ότι οι άνθρωποι αυτοί στην πλειονότητά τους είδαν το πρόγραμμα αλλαγών του Παπανδρέου με ελπίδα. Στην αρχή, προεκλογικά, διστακτικά και σιωπηλά, επηρεασμένοι απ την προπαγάνδα που ήθελε τον Παπανδρέου Γιωργάκη, τις οποιεσδήποτε μικρές βελτιώσεις εισοδήματος που πρότεινε ψιχία και τις αλλαγές που προγραμμάτιζε γελοίες ή καταστρεπτικές για τα χρηστά παραδοσιακά ήθη μας.

Στην συνέχεια αυτοί οι άνθρωποι αναθάρρησαν. Οι κινήσεις του Παπανδρέου και το ύφος της κυβέρνησης του τους έπειθαν μέρα με τη μέρα ότι η επιλογή τους είχε νόημα, ότι η πολιτική έχει νόημα, ότι μια νέα πορεία αυτής της χώρας άρχιζε, ότι επιτέλους θα μπορούσε κάτι ν αλλάξει και να γλιτώσουμε απ το μιξοβάρβαρο, ραγιάδικο, μπαχτσισοβόρο και ρουσφετοθηρικό σκηνικό της παράγκας του Καραγκιόζη που φαινόταν να αποτελεί το ριζικό μας.

Όλοι οι πολίτες αυτής της κατηγορίας ανεξαρτήτως κομματικής τοποθέτησης στήριξαν ακόμα και τα μέτρα του σχεδίου Β ξέροντας ότι τα πράγματα για αρκετό διάστημα θα είναι σφιχτά και στριμωγμένα. Κι αρκετοί ακόμη συμπολίτες μας, πολλοί απ αυτούς που βρίσκονται στην γκρίζα περιοχή μεταξύ αυτής της κατηγορίας και της αντίθετης, κινήθηκαν στην ίδια κατεύθυνση συναισθηματικά, λογικά και πολιτικά.

Όμως το σχέδιο Γ, ακριβέστερα η διολίσθηση στα πέραν οποιουδήποτε αρχικού σχεδιασμού μέτρα τους πόνεσε. Νομίζω πως τους νοιώθω να σφίγγουν τα δόντια και να σιωπούν περιμένοντας. Αισθάνομαι ότι έχουν πάρει την απόφαση να στηρίξουν τον Παπανδρέου όλη την τετραετία αλλά έχοντας χάσει μεγάλο μέρος απ τον μετεκλογικό ενθουσιασμό και την εμπιστοσύνη τους. Και φυσικά οι πολίτες που ανήκουν στην γκρίζα περιοχή του πληθυσμού και εκφράζονται δυστυχώς απολύτως απ τους ατάλαντους, αμελέτητους και ανόητους σταρ της τηλεοπτικής μας αρένας ήδη ανέκρουσαν πρύμναν.

Αλλά γιατί να παραμείνουμε σ αυτή την κατηγορία; Πολλοί άνθρωποι της άλλης κατηγορίας θα πονέσουν επίσης, κι ο πόνος είναι πόνος. Ανεξάρτητα απ την εντιμότητα, την παραγωγικότητα και τα λεφτά που έχει κανείς. Και ασφαλώς αυτό δεν μπορεί να ευχαριστεί κανένα. Η εκδικητικότητα δεν είναι καθόλου καλός σύμβουλος, ούτε προσωπικά ούτε πολιτικά.

Πιστεύω ότι αυτοί που μου κάνουν την τιμή να διαβάζουν αυτά που γράφω ανήκουν στην πρώτη κατηγορία, εξ άλλου αυτοί μ ενδιαφέρουν. Τι θα είχα να πω σ αυτούς τους ανθρώπους, τι θα είχα να πω σε σας; Ότι τα μέτρα ήταν αναγκαία; Ότι το θέμα δεν μπορεί να είναι ο 14ος μισθός αν κινδυνεύεις να μην έχεις επαρκή ρευστότητα για να πληρώσεις τον 4ο ; Ότι αν δει κανείς το σύνολο των μέτρων, δηλαδή την περικοπή κυρίως επιδομάτων και αποζημιώσεων, την εφάπαξ φορολόγηση των εισοδημάτων άνω των 100.000, το τσεκούρι του 15% στις off shore, τον αλγόριθμο τεκμηρίων και άλλα βλέπει ότι τα μέτρα έχουν κάποια προοδευτικότητα; Ότι η συλλογή αποδείξεων και οι έλεγχοι πιθανότατα θα μεγαλώσουν την προοδευτικότητα αυτή φέρνοντας ένα μέρος της φοροδιαφυγής στο σύστημα; Ότι τα χάλια του ελληνικού κράτους ήταν τέτοια που δεν επέτρεπαν καλύτερες διακρίσεις άρα περισσότερη δικαιοσύνη;

Αυτά λίγο πολύ όλοι οι καλοπροαίρετοι και ευφυείς πολίτες και τα βλέπουν και τα καταλαβαίνουν. Κι αυτό το blog δεν ξεκίνησε για να δώσει συναισθηματική στήριξη σε κανένα. Πρόθεσή μου είναι να λέω κάτι που να προσθέτει στην ανάλυση και την κατανόηση των γεγονότων κι όχι λόγια παρηγοριάς ή υποστήριξης οποιασδήποτε ενέργειας της κυβέρνησης.

Πιστεύω ότι η κυβέρνηση πρέπει να στηριχτεί γιατί επιδοκιμάζω ενέργειές της κι όχι το αντίθετο. Αντιλαμβάνομαι ότι παίρνοντας θέση «εκτίθεμαι» σε βαθμό που κάποιοι να με θεωρούν οπαδό. Δυστυχώς αυτός είναι ο τρόπος που ο μέσος πολίτης αντιλαμβάνεται την πολιτική, κάπως σαν το ποδόσφαιρο. Αλλά δεν μπορώ να μη πάρω θέση. Δεν είμαι ιδιώτης, με την αρχαιοελληνική σημασία του όρου, ούτε με την λατινική της μικροστρεβλωσούλα. Άλλο όμως το να πάρεις θέση κι άλλο το να γλυκαίνεις χάπια σ αυτούς που δε χρειάζονται ζάχαρες.

Οι αντιπολιτευόμενοι πανηγυρίζουν κλαυθμηρίζοντες κι αγανακτούντες. Η Νέα Δημοκρατία πανηγυρίζει υπενθυμίζοντας στην κυβέρνηση την από 5ης Οκτωβρίου κριτική της για καθυστερήσεις στην λήψη μέτρων. Το ΚΚΕ και ο ΣΥΡΙΖΑ πανηγυρίζουν διακηρύσσοντας urbi et orbi την επιβεβαίωση της αντίληψής τους για την αντιλαϊκή κατεύθυνση της κυβέρνησης. Και ο ΛΑ.Ο.Σ, επιλέγοντας ευφυώς την στάση του σοβαρού πατριωτικού συνομιλητή που εμμέσως κατακρίνει τα υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης για έλλειψη σοβαρότητας και πατριωτισμού, στηρίζει τα μέτρα, πράγμα που αποτελεί επίσης εμμέσως μια εξαιρετικά αποτελεσματική, ίσως διαλυτική κριτική του ΠΑΣΟΚ.

Στο ίδιο το ΠΑΣΟΚ εντείνονται ξανά οι παλιές διαφωνίες. Τα νούμερα στις δημοσκοπήσεις πέφτουν, οι λαϊκιστές πανηγυρίζουν. Το βαθύ, «αριστερό» και «πατριωτικό» μέρος του κυβερνώντος κόμματος ξαναδείχνει τα δόντια του. Ο κ. Παπουτσής κρίνει ότι πρέπει να εκφράσει την ψυχή του κόμματος επιτιθέμενος στον κ.Σαχινίδη που απειλεί με παραίτηση. Αναλόγως συμπεριφέρεται κι ο κ.Σκανδαλίδης. Η αυστηρή κι ομόθυμη απέναντί τους στάση της κυβέρνησης τους μάζεψε. Για την ώρα. Για πόσο ακόμη όμως;

Ένα μεγάλο τμήμα του ελληνικού λαού που χρόνια τώρα ζούσε στον φανταστικό κόσμο των ιδεολογημάτων που συστηματικά καλλιεργούνται από καριερίστες του είδους, έπεσε με τα μούτρα πάνω στην πραγματικότητα και ξύπνησε. Δυστυχώς όμως τελευταία τα κατάφερε να σηκωθεί, να ξεσκονιστεί και να συνεχίσει την προηγούμενη υπνοβατική διαδρομή του.

Η ατμόσφαιρα που δημιουργήθηκε απ τη στιγμή που ανακοινώθηκαν τα νέα μέτρα επιδεινώνει σοβαρά το κλίμα μέσα στην Ελλάδα. Όλοι αυτοί που μέχρι τώρα ήταν μαζεμένοι ξέροντας ότι η εκλογή κι ακόμη περισσότερο η ενδεχόμενη επιτυχία της κυβέρνησης αυτής σε ορίζοντα τετραετίας τους δείχνει την πόρτα της εξόδου άρχισαν να ξαναβγαίνουν απ το καβούκι τους. Κι αυτό δημιουργεί κλίμα που όπως έλεγα στο προηγούμενο post επιδεινώνει τις αντικειμενικές συνθήκες.

Φυσικά μέσα στην ανακατωσούρα βρήκαν ευκαιρία οι γνωστοί σχολιαστές των μέσων ενημέρωσης να επαναβεβαιώσουν την πίστη τους στα λαϊκιστικά ιδεώδη. Ακολουθώντας το γενικό κλίμα αρχίζουν να καλαμπουρίζουν για την κατάσταση ελεεινολογώντας ταυτόχρονα όσους δεν ακολουθούν την ευθεία γραμμή τους της κολακείας των ευτελέστερων δυνατών συναισθημάτων και της μηδενικής νόησης. Και το ανατροφοδοτούμενο κύκλωμα «λαϊκών» αντιλήψεων και ΜΜΕ που είχε σταματήσει λιγάκι μετά τις εκλογές αρχίζει να ξαναπαίρνει μπροστά.

Πριν μια εικοσαετία και βάλε ο Σαββόπουλος μιλούσε για τους ατσίδες, τους μίμους και τους νάνους της δημόσιας ζωής μας που ξέρουν ότι στα ρεζιλίκια μας τοκίζοντας κανείς ποτέ δεν χάνει. Αυτοί οι άνθρωποι ξαναπήραν φόρα. Δυστυχώς όμως τα ρεζιλίκια μας εξαπλώθηκαν και εκτός Ελλάδος και σε τέτοιο βαθμό που άρχισαν κι άλλοι, πολύ πιο επικίνδυνοι ατσίδες να τοκίζουν πάνω τους. Γιατί τι άλλο είναι η υπερβολική αύξηση των spreads από τόκο στα ρεζιλίκια μας;

Αυτό μας φέρνει στην δεύτερη κατηγορία εξελίξεων, τις εξωτερικές εξελίξεις. Εδώ βέβαια τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Αυτά που στο προηγούμενο post έγραφα και που απ ότι κατάλαβα από συζητήσεις με φίλους αντιμετωπιζόντουσαν απ όσους τα διάβασαν σαν φαντασιοπληξίες ενός fan του Παπανδρέου, άρχισαν σιγά-σιγά να επιβεβαιώνονται και σήμερα είναι η mainstream αντίληψη.

Τα ταξίδια του Παπανδρέου στην Ευρώπη δούλεψαν άψογα. Το κλίμα άλλαξε εντελώς. Ακόμη κι η μονίμως ψυχρή Merkel έσκασε χαμόγελο κι αγκάλιασε τον Γιώργο. Για τον Sarkozy δεν το συζητώ καθόλου. Δεν έχω ξαναδεί τόσο θερμή υποδοχή Έλληνα πρωθυπουργού από ξένο ηγέτη. Κι ο άνθρωπος τόπε πεντακάθαρα. Η Ελλάδα ανακτά την αξιοπιστία της. Ο Παπανδρέου γίνεται η τρίτη κορυφή ενός τριγώνου που οργανώνει την επίθεση κατά της κερδοσκοπίας, του οποίου οι δυο άλλες είναι ο ίδιος και η Merkel. Μόνον αφού τόπε θυμήθηκε ότι έπρεπε να αναφέρει και τον Yunker και το τρίγωνο έγινε τετράγωνο.

Οι τίτλοι των εφημερίδων έπαψαν ως δια μαγείας –για όσους δεν καταλαβαίνουν - να είναι υβριστικοί για την Ελλάδα. Όλος ο κόσμος άρχισε να ασχολείται με το θέμα της ρύθμισης του χρηματοπιστωτικού συστήματος και την καταπολέμηση της κερδοσκοπίας. Και η Ελλάδα έγινε μέρος της πρωτοπορίας, ένα κράτος που λύνει προβλήματα, όχι πια ένα κράτος-πρόβλημα.

Το ταξίδι στην Αμερική ήταν το αποκορύφωμα της εκστρατείας αυτής. Η υποδοχή που έκαναν στον Παπανδρέου η Nancy Pelosi και η Hillary Clinton ήταν εξαιρετικά θερμές. Φυσικά το κεντρικό θέμα των δηλώσεών ήταν το πάλι παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και η ρύθμισή του, δηλαδή το σχέδιο Παπανδρέου. Ειδικά η Clinton στην κοινή της εμφάνιση με τον Παπανδρέου δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην συζήτησή τους για τα Credit Default Swaps, των οποίων - όπως δήλωσε - μέχρι προ έτους ούτε εκείνη ούτε ο Παπανδρέου γνώριζαν την ύπαρξη. Και βέβαια ξανακούσαμε αρκετές φορές ότι η Ελλάδα είναι ο ηγέτης των Βαλκανίων, πράγμα που αν θυμάμαι καλά το είχα ακούσει τελευταία φορά το 1992, λίγο πριν αρχίσουμε τις ανοησίες με το Σκοπιανό και παραιτηθούμε απ την ηγεσία αυτή μόνοι μας.

Η συνάντηση με τον Obama ήταν λίγο διαφορετική. Ο Παπανδρέου βγήκε απ τον Λευκό Οίκο κάπως κουμπωμένος. Όπως μας είπε, ο Obama ήταν θετικός και δήλωσε ότι θα στηρίξει την ευρωπαϊκή πρόταση ελέγχου της κερδοσκοπίας στους G20, αλλά σταμάτησε εκεί. Μια ψυχρή δήλωση, την οποία ο ίδιος ο Obama στην ομιλία του κατά την διάρκεια της δεξίωσης για την 25η Μαρτίου δεν επανέλαβε, παρότι ο Παπανδρέου την ανέφερε.

Ξέρουμε ότι ο Obama στο παρελθόν είχε μιλήσει εκτενέστατα για την ανάγκη ελέγχου όχι γενικά και αόριστα της κερδοσκοπίας αλλά πολύ συγκεκριμένα των επενδυτικών τραπεζών, οργάνωσε επιτροπές εναντίον των κερδοσκόπων και των ανήθικων πρακτικών τους και επέβαλε στα στελέχη των τραπεζών που πήραν κρατική στήριξη συνολικές αποδοχές κάτω του ενός εκατομμυρίου δολαρίων - ασύλληπτο για τα αμερικάνικα δεδομένα. Επομένως αυτή η στάση του απέναντι στην πρόταση Παπανδρέου χρήζει ερμηνείας.

Τρεις εκδοχές βλέπω σε πρώτη ματιά. Η πρώτη είναι η απαισιόδοξη, η πολύ απαισιόδοξη, που την προτίμησαν όμως αρκετοί φίλοι μου. Ενδεχομένως ο Obama έκανε ήδη μόνος του την προσπάθεια να θέσει υπό πολιτικό έλεγχο το σύστημα, απέτυχε και εγκατέλειψε τον αγώνα. Ποιά θα μπορούσε να είναι σ αυτή την περίπτωση η αντίδρασή του στην πρόταση Παπανδρέου εκτός από ένα χαμόγελο και μια ψυχρή δήλωση ότι θα βοηθήσει; Ίσως μάλιστα και να του είπε τα καθέκαστα και να τον απογοήτευσε, πράγμα που θα δικαιολογούσε το ύφος του Παπανδρέου στην δήλωσή του έξω απ τον Λευκό Οίκο.

Όμως αυτή την εκδοχή δεν την βρίσκω εξαιρετικά πιθανή. Δηλαδή ο Obama προσπάθησε και δεν το μάθαμε; Οι εκατέρωθεν κανονιοβολισμοί δεν ακούστηκαν πουθενά; Ούτε στην Γερμανία και στην Γαλλία; Ούτε στο State Department όπου η Hillary ήταν τόσο ενθαρρυντική στο σχέδιο Παπανδρέου;

Η δεύτερη και η τρίτη εκδοχή είναι λίγο πιο πολιτικές κι έχουν κοινά σημεία. Πάμε στην δεύτερη. Ο Obama έχει σχεδιάσει την μάχη του κατά των κερδοσκόπων της οποίας έχει καθορίσει το timing ανάλογα με τις υπόλοιπες προτεραιότητες του. Η άφιξη του Παπανδρέου με την προφανώς επείγουσα αίτηση βοήθειας τον βγάζει απ τα πλάνα του και τον αναγκάζει να δώσει μια δύσκολη μάχη με δυνάμεις διεσπαρμένες σε άλλα σχέδια που ήδη τρέχουν, όπως το θέμα του αμερικάνικου συστήματος υγείας που θέλει να δημιουργήσει. Βλέποντας την Ευρώπη έτοιμη να δώσει μάχη αντιλαμβάνεται μεν την ευκαιρία και συμφωνεί, δηλώνει όμως απλώς υποστήριξη κι όχι πολύ ενεργό συμμετοχή. Αυτό εξηγεί την στάση της Clinton που ξέρει την γενικότερη διάθεση του Obama για μάχη κατά του χρηματοπιστωτικού συστήματος αλλά δεν έχει λόγο να ξέρει το ακριβές timing και συμφωνεί με τον Παπανδρέου.

Η ερμηνεία αυτή έχει αρκετά ελαττώματα. Προϋποθέτει εκκίνηση δραστηριοτήτων σ ένα εξαιρετικά σημαντικό παγκόσμιο θέμα με τεράστια προβλήματα συντονισμού. Προβλήματα όχι μόνον μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής, αλλά και μέσα στην ίδια την αμερικανική κυβέρνηση. Δυσκολεύομαι να δεχθώ ότι η επίσκεψη Παπανδρέου ήταν τόσο κακά προγραμματισμένη απ την αμερικανική πλευρά ώστε η Clinton να μην έχει ενημερωθεί για τις απόψεις Obama σ ένα θέμα που ξέρει ότι θα τεθεί απ τον επισκέπτη της.

Η τρίτη εκδοχή είναι κατ εξοχήν πολιτική. Ο Obama ξέρει την σημασία της πρότασης Παπανδρέου και είναι μαζί του, αλλά δεν μπορεί να παραχωρήσει την ηγεσία σ ένα τέτοιο θέμα στην Ευρώπη και μάλιστα στον πρωθυπουργό μιας χώρας 10 εκατομμυρίων. Έχει φυσικά ήδη κάνει προεργασία εδώ κι ένα χρόνο, γι αυτό μπορούμε να είμαστε βέβαιοι απ το πλήθος των εργασιών που έγιναν στις επιτροπές κατά της κερδοσκοπίας στην Αμερική. Επομένως, συναντώντας τον Παπανδρέου του δίνει ένα τυπικό διπλό μήνυμα. Είμαστε μαζί, σε στηρίζω, στο δείχνω με τον ενθουσιασμό της Clinton, αλλά μέχρι εκεί. Εγώ έχω καλύτερο σχέδιο, και σου το δείχνω. Θα σε στηρίξω στους G20 αφού επείγεσαι, αλλά μην περιμένεις πολλά απ αυτό που κάνεις, η όποια λύση από μένα θα έρθει. Καλή είναι η συνεργασία, αλλά εγώ είμαι η ηγεσία, όχι εσύ.

Φυσικά οι κινήσεις Παπανδρέου του προξενούν σεβασμό, θέλει να τον έχει μαζί του. Του απονέμει λοιπόν τον «τίτλο» του «ηγέτη των Βαλκανίων». Αν μάλιστα προσέξατε, στην ομιλία του στην δεξίωση για την 25η Μαρτίου, αφού του λέει να προχωρήσει στην εξομάλυνση των σχέσεων της Ελλάδας με την Τουρκία, του λέει ότι ξέρει ότι προσπαθεί ήδη, και τελειώνει την ενότητα λέγοντας «τhank you very much for your leadership». Περιλαμβάνει δηλαδή στα Βαλκάνια και την Τουρκία αναβαθμίζοντας έτσι την Ελλάδα και δίνοντας ένα χαστούκι στην γείτονα που απέσυρε τον πρεσβευτή της απ την Washington λόγω της αποδοχής της γενοκτονίας των Αρμενίων απ την επιτροπή Εξωτερικών υποθέσεων του Κογκρέσου.

Ο Obama όμως θέλει να βάλει και τις γραμμές του στον Παπανδρέου. Τον κρατάει σε απόσταση. Καθ όλη την διάρκεια της δεξίωσης το δείχνει με κάθε τρόπο. Κι όταν ακόμη κατεβαίνει πια απ το βήμα και αρχίζει το mingling προχωράει μόνος του από επισκέπτη σε επισκέπτη και μάλιστα εξαιρετικά γρήγορα, αναγκάζοντας τον Παπανδρέου να τον ακολουθεί και καθορίζοντάς του τον ρυθμό.

Ο Παπανδρέου λοιπόν δεν πήρε όλα όσα θα ήθελε απ την Αμερική. Η αμερικάνικη στήριξη στα σχέδιά του υπάρχει αλλά είναι χλιαρή. Ποια λοιπόν μπορεί να είναι η συνέχεια του θέματος;

Ο Παπανδρέου έχει ήδη πάρει αυτά που χρειαζόμαστε. Κι είναι πολύ περισσότερα απ όσα μπορούσαμε να ελπίζουμε μέχρι πριν λίγο καιρό. Αντέστρεψε απολύτως το κλίμα εναντίον της Ελλάδας. Η ευρωπαϊκή στήριξη στο θέμα των spreads είναι δεδομένη, και κατά πάσαν πιθανότητα θα είναι αποτελεσματική από μόνη της. Οι Ευρωπαίοι δήλωσαν ότι το πιστόλι θα είναι πάνω στο τραπέζι κι αν χρειαστεί θα χρησιμοποιηθεί. Ας ελπίσουμε ότι αυτό θα αρκέσει για να κατεβάσει τα spreads στα επίπεδα των 100-150 μονάδων που είναι ανεκτό. Πάντως θα το δούμε.

Όχι μόνον αυτά. Πήρε μια, προσωρινή βέβαια, αναβάθμιση στις προτιμήσεις της Αμερικάνικης ηγεσίας, που έχει σημασία. Πήρε πιθανότατα ένα ΟΚ για τη «Βόρεια Μακεδονία» που δεν λύνει το θέμα αλλά έχει την σημασία του. Πήρε και την κατάργηση της βίζας. Και η συνολική του επιτυχία μπορεί να μετρηθεί πολύ απλά αν σκεφτούμε ότι σε οποιαδήποτε άλλη περίοδο το να καταργηθεί η βίζα θα ήταν γεγονός μεγάλης σημασίας που θα έπαιζε στα κανάλια για μέρες. Σήμερα μάλιστα είναι πιο σημαντικό ακόμη, γιατί μ αυτόν τον τρόπο ο Obama συμβολικά δείχνει στην Ευρώπη ότι θεωρεί την Ελλάδα ισότιμο μέλος της Ευρώπης, χωρίς την παραμικρή capitis deminutio (μείωσιν κεφαλής) σε σχέση με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους. Κι όμως σημασία δεν δώσαμε. Προφανώς γιατί τα υπόλοιπα ήταν πολύ σοβαρότερα.

Το σχέδιο του Παπανδρέου δούλεψε μια χαρά. Ίσως όχι 100%, αλλά μια χαρά. Και ήταν και εξαιρετικά φιλόδοξο και πολύ δύσκολο στην πραγματοποίηση. Αλλάζει τα δεδομένα την στιγμή που το είχαμε μέγιστη ανάγκη. Όμως αυτό είχε κόστος. Για να μπορέσει να το προωθήσει έπρεπε να δείχνει σε κάθε συνομιλητή του το δικό του και το γενικό συμφέρον και να μη συντηρεί τις υποψίες ότι όλα αυτά είναι ένα κολπάκι των παμπόνηρων Ελλήνων για να μη πληρώσουν τις ζημιές τους.

Η επιτυχία του σχεδίου εξαρτιόταν από την δυνατότητά του να πείσει τους συνομιλητές τους, και πρωτίστως τους Ευρωπαίους ότι αναφέρεται στο κοινό καλό. Κι αυτό είχε ως προϋπόθεση τα σκληρά εσωτερικά μέτρα. Μέτρα περισσότερα μάλιστα απ όσα του είχαν ζητήσει, κι αυτό το τόνισε δυο φορές στην κοινή συνέντευξη με τον Sarkozy και στην συνέντευξη με την Merkel. Δεν πιστεύω βέβαια ότι έκανε πολλά περισσότερα απ όσα του είχαν απαιτηθεί, αλλά κάτι έκανε. Πιθανότατα ένα ποσοστό 10-20% απ τον 14ο μισθό ήταν το πιόνι που θυσιάστηκε στο gambit του Παπανδρέου.

Το ότι ακόμη κι αυτά τα 100-200 € της επιπλέον αυτής θυσίας (όλος ο 14ος μισθός κοστίζει κάτι παραπάνω από ένα δισεκατομμύριο) ίσως είναι πολύ οδυνηρά για κάποιους είναι δεδομένο. Το ότι όμως άξιζε τον κόπο εμένα μου είναι εμφανές. Η αλλαγή στην εικόνα της Ελλάδας θα κεφαλαιοποιηθεί ταχύτατα. Εκατό μόλις μονάδες να βελτιωθούν τα spreads στα 50 δισεκατομμύρια που κατ ελάχιστον θα απαιτηθούν φέτος σημαίνουν 500 εκατομμύρια € λιγότερα, που είναι σαφώς περισσότερα απ αυτήν την επιπλέον θυσία.

Δεν συζητώ το κέρδος στην περίπτωση που επιτευχθεί ο μέγιστος στόχος της εκστρατείας, δηλαδή ο έλεγχος του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος. Επίσης δεν προσθέτω κέρδη από την πιθανή διευκόλυνση της επίλυσης του Σκοπιανού και των Ελληνοτουρκικών που είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποτιμηθούν έστω και χονδρικά, αλλά που όλοι καταλαβαίνουμε. Επίσης δεν συζητάω την αύξηση της πιθανότητας ξένων επενδύσεων απ τις επαφές με οικονομικούς παράγοντες, που είναι το fall out της εκστρατείας. Αυτά είναι απλά ενδεχόμενα. Είναι όμως σαφές ότι η αλλαγή στην εικόνα της Ελλάδας ασφαλώς επηρεάζει σοβαρά τον τουρισμό μας κι αυτό είναι κάτι που θα μετρηθεί στα ταμεία του κράτους σε μερικούς μήνες.

Θα είναι αρκετά αυτά για τον Παπανδρέου; Αντικειμενικά είναι, αλλά τον νοιώθω εξαιρετικά πεισματάρη. Δεν μπορώ βέβαια να ξέρω, αλλά βλέπω πιθανό το ενδεχόμενο να συνεχίσει τον μαραθώνιό του για να πείσει τους υπόλοιπους απ τους G20 μόνος του. Εξάλλου τον Putin ήδη τον συνάντησε, και αναμένεται σύντομα να συναντηθεί με τον Erdogan (η Τουρκία ανήκει στους G20), μια συνάντηση στην οποία δεν αποκλείω εκπλήξεις. Σ αυτήν πάντως την περίπτωση θα τον δούμε να τρέχει στην Ιταλία, την Αργεντινή, την Ινδία, την Κίνα, την Αυστραλία και δεν ξέρω πού αλλού.

Ανεξάρτητα απ αυτό όμως το θέμα είναι πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στο εσωτερικό. Πώς θα λειτουργήσουν τα μέτρα στην εσωτερική αγορά; Ποια θα είναι τελικά η ύφεση; Θα μπορέσουν να ελεγχθούν οι αντιδράσεις πριν δώσουν το τελευταίο απαραίτητο χεράκι βοήθειας στην ύφεση που έτσι κι αλλιώς θα έχουμε; Και βέβαια, θα καταφέρουμε να πετύχουμε τον στόχο του 8,7% με τα δεδομένα που θα προκύψουν;

Η απάντησή μου στο τελευταίο ερώτημα είναι ναι. Πιστεύω μάλιστα πως με λίγη τύχη θα μπορέσουμε να τον ξεπεράσουμε. Το gambit που λέγαμε, που σημαίνει ότι κάνουμε πιο πολλά απ όσα χρειάζονται για την επιτυχία των στόχων καθώς και τα κέρδη απ το σχέδιο Παπανδρέου που ανέφερα πριν κάνουν κάτι τέτοιο πολύ πιθανόν. Αλλά για τα υπόλοιπα θα συζητήσουμε στο επόμενο post, αν στο μεταξύ σοβαρές εξελίξεις σε άλλους τομείς δεν μας υποχρεώσουν να ασχοληθούμε μ αυτές. Το κακό είναι ότι χρειάζεται κι αυτή η τύχη. Αν κάποιες αντιδράσεις εξελιχθούν άσχημα, αν πχ κάποιοι αστυνομικοί δείξουν τον συνήθη υπερβάλλοντα ζήλο κατά παιδιών ή ηλικιωμένων κλπ, κανείς δεν θα ήταν δυνατόν να υπολογίσει τι θα συμβεί.

Λένε πως η τύχη βοηθάει τους τολμηρούς. Κι ο Παπανδρέου επέδειξε μέχρι τώρα πολύ μεγάλη τόλμη. Ας ελπίσουμε να επιβεβαιωθεί η λαϊκή σοφία.

2 σχόλια:

  1. Διαβαζω σημερα οτι τελικα παραλαμβανουμε τα γερμανικα υποβρυχια που ειναι και ελλατωματικα...Εν μεσω οικονομικης κρισης θα πληρωσουμε 1,84 δις...
    Ντροπη για τις θυσιες του κοσμου....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Κατ αρχήν συμφωνώ και επαυξάνω.

    Όπως δείχνουν όλες οι έρευνες, δύο είναι τα βασικά χαρακτηριστικά των αυξημένων αμυντικών δαπανών. Το πρώτο είναι ότι αυτό το φαινόμενο τείνει να παρατηρείται κυρίως σε φτωχά κράτη. Το δεύτερο είναι ότι στις αμυντικές δαπάνες οι μίζες αποτελούν το μέγιστο ποσοστό του συνόλου.

    Το πρώτο είναι φαύλος κύκλος. Στα φτωχά κράτη οι ηγεσίες προσπαθούν πρώτα να σταθεροποιήσουν την εξουσία τους από εξωτερικούς και εσωτερικούς παράγοντες, πράγμα που απαιτεί ακριβό στρατό. Φυσικά οι ακριβές ένοπλες δυνάμεις δυσκολεύουν την οικονομία και έτσι τα κράτη παραμένουν φτωχά. Αλλά οι ηγεσίες διατηρούνται, αν βέβαια δεν γίνει πραξικόπημα.

    Το δεύτερο χαρακτηριστικό είναι ακόμη πιο ενδιαφέρον. Φτωχό κράτος με αυξημένες δαπάνες σημαίνει υποχρεωτικά κράτος με διαφθορά. Και βέβαια οι ηγεσίες πρωτίστως ενδιαφέρονται για την προσωπική τους ευημερία. Και τα στοιχεία για τις ένοπλες δυνάμεις είναι μυστικά, αλλιώς θα τα μάθουν οι κακοί. Μιλάμε λοιπόν για τον παράδεισο της ρεμούλας.

    Φυσικά η Ελλάδα δεν είναι εξαίρεση, ίσα-ίσα είναι ο καλύτερος παράδεισος απ όλους τους δυνατούς παραδείσους. Είμαστε το δεύτερο κράτος σε κατά κεφαλήν αμυντικές δαπάνες στον κόσμο. Χορός δισεκατομμυρίων.

    Τώρα στο συγκεκριμένο, δεν ξέρω την πηγή σου για το 1,84 δις - παρότι βέβαια ξέρω ότι ειδικά σε θέματα αμυντικών δαπανών σπάνια βρίσκει κανείς δυο νούμερα να ταυτίζονται, μας δουλεύουνε κανονικά. Απ ότι μπόρεσα να βρω συνέβησαν τα εξής:

    1. Είχαμε σύμβαση με την Thyssen Krupp για 4 υποβρύχια τύπου 214 και επισκευές σε 2 παλιότερα τύπου 209 (σύμβαση Neptune II )με 2,85 δισεκατομμύρια. Τα τρία απ αυτά θα κατασκευαζόντουσαν στο Σκαραμαγκά.

    2. Το τέταρτο δεν το είχαμε παραλάβει γιατί επισήμως μεν έγερνε, ανεπισήμως δε δεν είχαμε λεφτά για να το ψωνίσουμε, ακόμα πιο ανεπισήμως δε διότι δεν έπεφταν οι σωστές μίζες μια και στην Γερμανία ισχύει πια ο νόμος για τις μίζες. Η Thyssen Krupp τώρα κάνοντας την σύμβαση με την Abu Dhabi Mar το κοστολόγησε στα 300 εκατομμύρια, ενώ υπάρχει αγοραστής (Πολωνία) που δίνει 350 και κάτι αφρικανοί που δίνουν 400.

    3. Η σύμβαση οδηγείται στη διαιτησία απ την Thyssen Krupp που την καταγγέλλει. Η ημερομηνία έναρξης της διαιτησίας ήταν η 15η Μαρτίου. Θεωρείται βέβαιο ότι θα χάναμε ρήτρες 400 εκατομμυρίων.

    4. Ο Βενιζέλος, επισήμως πάντα, για να διευκολύνει την σύμβαση για την Abu Dhabi Mar και να μείνουν ανοικτά τα ναυπηγεία, «αγοράζει» το υποβρύχιο που δεν γέρνει πια με 300 για να το πουλήσει παραπάνω και να βγει και κέρδος. Βάζει δε και τον όρο ότι αν ακόμα έχει προβλήματα θα το πάρει πίσω η Thyssen Krupp. Τώρα ανεπισήμως βρες άκρη.

    5. Επίσης τώρα κάνει παραγγελία εκτελεστέα στο Σκαραμαγκά για άλλα δυο υποβρύχια 214 με 1 δις, για να αποφύγει τις επισκευές στα δυο παλιά που κόστιζαν 600 εκατομμύρια (κατ άλλους από 530 έως 580).

    6.Τα 400(έως 470) εκατομμύρια διαφορά έχουν εισροές από φόρους λόγω πολλαπλασιαστικών επιδράσεων (οι εργαζόμενοι θα πάρουν λεφτά, θα δώσουν σε άλλους που θα δώσουν σε άλλους και όλοι φορολογούνται) πάνω από 250 εκατομμύρια. Συν τα 50-100 παραπάνω που θα πουληθεί το γερμένο, έχουμε 300-350. Άρα επισήμως έχουμε 2 υποβρύχια για 50 έως 130 εκατομμύρια. Κοψοχρονιά.

    Επομένως, για όσους πιστεύουν ότι χρειαζόμαστε όπλα, επισήμως τουλάχιστον καλά κάναμε. Εγώ προσωπικά διαφωνώ απολύτως, αλλά ξέρω ότι ανήκω σε μειοψηφία. Ξέρω βέβαια επίσης ότι ο τελευταίος Έλληνας πρωθυπουργός που δήλωσε ότι θα μειώσει τις αμυντικές δαπάνες έφαγε την πρώτη βδομάδα της κυβέρνησής του τα Ίμια στη μούρη. Αμέσως μετά βέβαια τις αύξησε. Εξακολουθώ όμως να πιστεύω ότι υπάρχουν τρόποι να μειωθούν ακινδύνως.

    Πάντως, έχω μια γενική παρατήρηση. Ένα απ τα καλά που έκανε αυτή η κυβέρνηση, είναι η μείωση δαπανών άμυνας. Η πρόβλεψη στον προϋπολογισμό του 2010 για το Υπουργείο Άμυνας είναι 6,142 δις, έναντι 6,618 δις το 2009, δηλαδή 500 εκατομμύρια λιγότερα. Λίγα, αλλά κάτι είναι.

    Ένα σχόλιο, ελπίζω καυστικό για τους πολεμοχαρείς: Καλά, οι Πολωνοί δεν ήξεραν να αγοράσουν το υποβρύχιο κατευθείαν απ την Thyssen Krupp; Τι πλεονέκτημα έχει η τριγωνική αγοραπωλησία;

    ΑπάντησηΔιαγραφή