Τετάρτη 5 Μαΐου 2010


Η νέα πραγματικότητα: Απορίες



Θα πρέπει να αρχίσω ζητώντας συγγνώμην απ τους υπομονετικούς και καλοπροαίρετους αναγνώστες αυτού του blog που για τόσο μεγάλο διάστημα, πάνω από ένα μήνα, δεν έγραψα τίποτε για όλα όσα συνέβησαν. Έχω όμως μια πολύ σοβαρή δικαιολογία. Δεν καταλάβαινα τι συμβαίνει και, ελπίζω να το έχετε διαπιστώσει, δεν μπορώ να γράφω για πράγματα που δεν καταλαβαίνω. Εξάλλου αυτή ήθελα να είναι η λειτουργία αυτού του blog. Θα ήθελα δηλαδή να αποτελεί ένα χώρο που προτείνει ερμηνείες όσων συμβαίνουν.

Δηλαδή, θα μου πείτε, τώρα πια κατάλαβες τι συνέβαινε τόσον καιρό; Όχι. Σαφώς όχι. Τα κενά και οι απορίες μου παραμένουν. Οι ερμηνείες που έχουν προταθεί και φτάνουν στ αυτιά μου μού φαίνονται εντελώς αστείες. Νομίζω όμως ότι τώρα που έκλεισε ένα μεγάλο κεφάλαιο της πολιτικής μας ζωής πρέπει και να συμμεριστώ τις απορίες μου και να κοιτάξω προς το παρελθόν αναζητώντας αιτίες, αλλά κυρίως τo μέλλον μαζί σας. Θα ξεκινήσω λοιπόν με τις απορίες μου.

Θυμάμαι την μέρα που είχα πει σε μια παρέα φίλων αυτό που έβλεπα ότι είναι ο σχεδιασμός του Παπανδρέου, που τον είχα περιγράψει στο Grand Chessboard. Θυμάμαι την αντίδραση ενός απ τους φίλους μου, που αφού δέχθηκε ότι η ερμηνεία μου είναι λογική – και μάλιστα η μοναδική λογική ερμηνεία των όσων συνέβαιναν, μου δήλωσε ότι η ανάλυσή μου τον είχε φοβίσει. Μου είπε μάλιστα «μας βλέπω …» και συνέχισε περιγράφοντας μια σκηνή απ αυτές που είδατε στα βίντεο της κ. Αλεξανδράτου, με την Ελλάδα βέβαια στον ρόλο της Τζούλιας.

Ο φίλος μου φυσικά δεν είχε καθόλου άδικο. Και δεν το λέω απλώς επειδή σήμερα ξέρουμε ότι έτσι συνέβησαν τα πράγματα, το δέχθηκα και τότε ως ενδεχόμενο επειδή η παρατήρησή του ήταν πολύ λογική. Αν πας να πολεμήσεις εναντίον εξαιρετικά ισχυρών αντιπάλων, ασφαλώς κινδυνεύεις να υποστείς πανωλεθρία. Και το έγραψα από τότε και εδώ. Είπα προτάσεις όπως «Παίζει τα ρέστα του», ή «Φυσικά δεν μπορώ να ξέρω αν τελικώς θα δουλέψει»

Όντως, ο Παπανδρέου έπαιξε ρέστα. Το σχέδιο προχώρησε και εκτελέστηκε. Και τελικώς δεν δούλεψε, ή τουλάχιστον δεν έδωσε τα αποτελέσματα που έλπιζα –κι όχι μόνον εγώ, μάλλον όλοι πλην των κερδοσκόπων- ότι θα μπορούσε να δώσει. Και κατά μια έννοια σήμερα βρισκόμαστε στην θέση της κ. Αλεξανδράτου. Ήταν μια απ τις εκδοχές, μια πολύ κακή εκδοχή βέβαια πλην όμως υπαρκτή. Α, και δεν έχω πρόβλημα να αποδεχθώ ότι υπήρξα πολύ αισιόδοξος σε σχέση με την κατάληξη του σχεδίου. Εξάλλου η χαρά μου για το ότι έβλεπα τον πρωθυπουργό να αντιλαμβάνεται την μεγάλη σκακιέρα δεν έχει κατά κανένα τρόπο ελαττωθεί σήμερα. Σκεφτείτε μόνον ποιά θα ήταν η κατάσταση σήμερα αν πρωθυπουργός ήταν ο Καραμανλής.

Μέχρι εδώ δεν υπάρχει κάτι που δεν μπορώ να καταλάβω ή να αποδεχθώ. Όμως από εδώ και πέρα αρχίζουν οι απορίες. Και σκοπεύω να σας δώσω μια μικρή λίστα τους.

Καλά, η Ελλαδίτσα βρέθηκε μπλεγμένη – έστω με δική της πρωτοβουλία – σ ένα πόλεμο κατά της κερδοσκοπίας. . Οι κερδοσκόποι νίκησαν εύκολα. Καλά, η Ελλαδίτσα έχασε με κάτω τα χέρια. Η Ευρώπη όμως τι έπαθε;

Δεν θεωρώ ότι οι κ. Rehn, Junker, Trichet και Van Rompuy ανήκουν σε κάποια δεύτερη η τρίτη κατηγορία. Όμως και αυτοί φαίνεται να απέτυχαν παταγωδώς, και μάλιστα όχι μόνο στις προβλέψεις τους αλλά και στις κινήσεις τους. Το πόσο εύκολα φαίνεται να έχασαν τον πόλεμο που συμφώνησαν –κατά δηλώσεις τους- να ξεκινήσουν κατά των κερδοσκόπων είναι απλώς εκπληκτικό. Τουλάχιστον ο Παπανδρέου έπεσε μαχόμενος. Σαν σκυλί πολέμησε ο άνθρωπος. Αυτοί όμως, άνθρωποι με πολύ μεγαλύτερη ισχύ πώς έχασαν έτσι; Σας φαίνεται λογικό;

Οι άνθρωποι αυτοί για να απαντήσουν στους κερδοσκόπους έστησαν ένα μηχανισμό, που όπως φαίνεται έλπιζαν ότι δεν θα χρειαστεί, του οποίου και μόνον η εξαγγελία θα ήταν αρκετή για να αποθαρρύνει τους όποιους παίκτες. Και η εξαγγελία, στις 25 Μαρτίου του μηχανισμού όντως έρριξε τα spread απ τις 380 μονάδες στις 300. Για δυο μέρες. Γιατί μετά πήγαν στις 400 κι ανέβαιναν. Και όπως φαίνεται, όλοι αυτοί οι σημαντικοί και ευφυείς άνθρωποι περίμεναν μια αποκλιμάκωση, που αφού δεν ήρθε απότομα απεδέχθησαν ότι θα έρθει σιγά σιγά.

Όμως οι εξελίξεις τους διέψευσαν ξανά, γιατί τα spread συνέχισαν να ανεβαίνουν. Ώσπου έγινε συνεδρίαση του Eurogroup με τηλεδιάσκεψη. Και την επόμενη μέρα, τα spread απ τις 430 μονάδες έπεσαν στις 350. Για μια μέρα όμως αυτή τη φορά. Και μετά ανέβηκαν ξανά κι έφτασαν τις 580. Κι εκεί ο Παπανδρέου αποφάσισε ότι δεν μπορούσε να περιμένει άλλο, και δήλωσε ότι θα ζητούσε την ενεργοποίηση του μηχανισμού. Και τα spread έπεσαν για μια μέρα, απ τις 580 στις 560 μονάδες, αν θυμάμαι καλά. Και μετά πήγαν στις 700. Και μετά σταμάτησαν οι συναλλαγές, αφού τα ελληνικά ομόλογα μπήκαν στην κατηγορία junk.

Η Ευρώπη λοιπόν έστησε ένα μηχανισμό που όχι απλώς απέτυχε, στην ουσία την γελοιοποίησε. Η μόνη δυνατή ερμηνεία της εξέλιξης των spreads είναι ότι οι κερδοσκόποι δεν έδιναν δεκάρα για τον μηχανισμό. Ακριβέστερα, χρησιμοποιούσαν αντιθέτως τα στάδια υλοποίησής του για να μπορούν να ρίχνουν τις τιμές για μια δυο μέρες, πιθανότατα για να ξεπουλήσουν και να ξανα-αγοράσουν μετά, όταν θα ήταν ψηλότερα. Και τώρα σας ρωτώ. Είναι λογικό να πιστέψει κανείς ότι αυτοί οι Ευρωπαίοι που κατάφεραν να κάνουν το ευρώ πρώτο νόμισμα στον κόσμο και να μπορέσουν να ελέγξουν την τεράστια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 τόσο αποτελεσματικά, έπεσαν τόσο άδοξα χωρίς τουφεκιά;

Εδώ βέβαια οι ως συνήθως απερίσκεπτοι δημοσιογραφούντες και δημοσιολογούντες έχουν μια κουβεντούλα να πουν. Τι να σου κάνει ο Trichet και ο Junker όταν η Merkel μια τα λέει έτσι και μια αλλιώς επηρεαζόμενη απ την προεκλογική περίοδο της Ρηνανίας Βεστφαλίας; Οι κερδοσκόποι απλώς χρησιμοποίησαν αυτές τις εσωτερικές ευρωπαϊκές αντιθέσεις για να παίξουν το παιχνίδι τους.

Η παρατήρηση αυτή όμως όχι απλώς δεν λύνει το πρόβλημα, ίσα ίσα το δυσχεραίνει. Δηλαδή ο Trichet και ο Junker δεν ήξεραν ότι επίκεινται γερμανικές εκλογές; Δεν μπορούσαν λοιπόν να προβλέψουν τις δυσκολίες της Γερμανικής κυβέρνησης; Θα ήταν λογικό να πιστέψουμε ότι ξεκίνησαν με τόσες τυμπανοκρουσίες ένα πόλεμο –κατά την δική τους δήλωση, επαναλαμβάνω - χωρίς να πάρουν υπόψη τους αυτή την παράμετρο; Και δεν τους τόπε η κ. Merkel απ την αρχή;

Τα προβλήματα μάλιστα αυτής της ερμηνείας δεν σταματάν καθόλου εδώ. Το σκεπτικό εδώ περιλαμβάνει την υπόθεση ότι δεν είδαν την εξέλιξη ούτε καν οι συνήθως προσεκτικότατοι Γερμανοί, που προφανώς ήξεραν τι στάση θα ακολουθήσουν –ε γιατί είναι εντελώς τρελό να υποθέσουμε ότι έπαιρναν τις αποφάσεις τους μέρα την μέρα.

Και η Γερμανία έχασε περισσότερο απ οποιονδήποτε άλλον στο παιχνίδι. Το κράτος που έχει την σταθερότητα του νομίσματός του συνταγματικό όρο και του οποίου οι πολιτικοί χρειάστηκε να νομοθετήσουν ότι το ευρώ θα είναι εξίσου σταθερό με το μάρκο όταν δημιούργησαν την ευρωζώνη, κατάφερε να ρίξει το νόμισμά του κατά 10% τουλάχιστον μέσα σε δυο μήνες. Η ισοτιμία ευρώ/δολαρίου, απ το 1,47 έπεσε στο 1,30. Και η Γερμανία έχει στηρίξει την ισχύ της μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο ακριβώς στην νομισματική της σταθερότητα. Κι οι κερδοσκόποι κέρδισαν πολύ περισσότερα απ αυτή την αλλαγή ισοτιμιών , όπως είχαμε πεί σε παλιότερο post παρά απ τα ομόλογα και Credit Default Swaps της Ελλάδας.

Κι όχι μόνον αυτό. Ας παρατηρήσουμε ότι η υπόθεση εργασίας μας σ αυτό το σενάριο είναι ότι απέτυχαν οι Ευρωπαίοι επειδή δεν βοήθησε η Merkel. Δηλαδή βεβαίως αν βοηθούσε και δεν έκανε τις απ όλους κατακεκριμένες παλινωδίες το ευρωπαϊκό σχέδιο θα πετύχαινε. Ναι, αλλά γιατί έκανε συνεχώς πίσω η Merkel; Προφανώς για να μη δώσει λεφτά, πράγμα που δεν θα άρεσε στους ψηφοφόρους της.

Ναι αλλά έτσι που τα κατάφερε, κατά την υπόθεσή μας, τώρα θα χρειαστεί να δώσει πολύ περισσότερα λεφτά, αφού το πακέτο στήριξης αναγκάστηκε να φτάσει τα 110 δισεκατομμύρια και βάλε. Ενώ μια καθαρή θετική στάση της θα κατάφερνε –κατά την υπόθεση-να κάνει τον μηχανισμό να δουλέψει κατά τα υπολογισθέντα, δηλαδή να ρίξει τα spreads χωρίς να χρειαστεί να δοθούν καθόλου χρήματα, ή έστω δίνοντας ελάχιστα – ρίχνοντας την πιστολιά στον αέρα.

Την πάτησε λοιπόν και η Merkel. Και δεν την πάτησε απλώς, την πάτησε χειρότερα απ όλους. Γιατί και το ευρώ έπεσε τραγικά, και θα χρειαστεί να δώσει ένα σωρό λεφτά τώρα, και χρειάστηκε να δεσμευτεί γι αυτό προεκλογικά, δηλαδή χάνοντας και τον υποτιθέμενο στόχο της που ήταν να κερδίσει ψηφοφόρους απ την σκληρή της στάση. Να υποθέσουμε λοιπόν ότι την πάτησε εκτός απ τη Ευρωπαϊκή Τράπεζα και το Eurogroup και η Γερμανία και μάλιστα τόσο τραγικά;

Και η ήττα της Merkel δεν σταματάει εκεί. Η Merkel επιβάλλοντας την συμμετοχή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στον μηχανισμό, όπως ήδη είχα γράψει, στην ουσία παραδίδει την ηγεσία της Ευρώπης στην Αμερική. Έχετε δει ξανά ηγέτη να παραδίδει οικειοθελώς την εξουσία του τόσο εύκολα, για μια εκλογή που στο κάτω κάτω της γραφής δεν είχε και μεγάλη σημασία; Πρέπει να πιστέψουμε δηλαδή ότι το επίπεδο της Merkel και των συνεργατών της είναι χειρότερο κι απ αυτό της αυλής του Καραμανλή ώστε να μην έχει κανένα άλλο κριτήριο παρά το κοντόφθαλμο πολιτικό κόστος, και μάλιστα ελάχιστο, και κατά τα λοιπά γαία πυρί μιχθήτω; Σας φαίνεται λογικό κάτι τέτοιο;

Αλλά το σενάριο έχει και συνέχεια, και μάλιστα πολύ χειρότερη. Όπως φαίνεται, η ελληνική νόσος μεταδίδεται και μάλιστα ταχύτατα και στα υπόλοιπα PIIGS, τα «γουρούνια» της Ευρώπης. Τα πορτογαλικά, ισπανικά και ιρλανδικά spreads έχουν πάρει την ανιούσα. Τι θα κάνει τώρα η Ευρωπαϊκή Ένωση; Θα ενεργοποιήσει τον ίδιο μηχανισμό και γι αυτούς; Ή θ αρχίσει να σφυράει αδιάφορα; Θα τους αφήσει να καταρρεύσουν; Ή ελπίζει ότι το ελληνικό παράδειγμα έχει αποθαρρύνει τους κερδοσκόπους παρά την περιφανή νίκη που κατήγαγαν εναντίον των ευρωπαϊκών σχεδιασμών; Και τι θα κάνει τώρα η Γερμανία της Merkel; Θα δώσει κι άλλα ή θα αφήσει την Ευρώπη να διαλυθεί; Τι απ αυτά σας φαίνεται λογικό;

Συζητώντας αυτές τις απορίες μου με φίλους, δέχθηκα απ τους πιο επίμονους υποστηρικτές αυτής της γραμμής ως απάντηση την ακραία εκδοχή ότι η Γερμανία ενδεχομένως επιδιώκει την διάλυση της Ευρώπης. Ναι, αλλά εδώ πώς θα αντιδράσουν οι Γερμανοί πολίτες, δηλαδή οι ψηφοφόροι; Θα δεχθούν να αφήσουν την αγορά τους έξω από κάθε έλεγχό τους; Γιατί μην ξεχνάμε ότι ο βασικότατος πελάτης της Γερμανίας είναι η υπόλοιπη Ευρώπη. Πόσο έξυπνο κι ωφέλιμο για τους Γερμανούς είναι κάτι τέτοιο; Κι αν είναι έτσι, γιατί η Γερμανία δίνει λεφτά στην Ελλάδα και δεν το ξεκόβει απ την αρχή; Σας βγάζει νόημα κάτι τέτοιο;

Αν τώρα διευρύνουμε τον ορίζοντα της σκέψης μας, τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο ενδιαφέροντα. Κάποιοι λένε ότι ενδεχομένως η Γερμανία κερδίζει απ την πτώση του ευρώ αφού στην ουσία κάνει μια υποτίμηση που βοηθάει τις εξαγωγές της. Θα αφήσω κατά μέρος την αντίρρηση που ήδη εξέφρασα, ότι δηλαδή η Γερμανία έχει στηρίξει όλη της την πολιτική στην νομισματική σταθερότητα. Θα αφήσω επίσης την αντίρρηση ότι η οποιαδήποτε υποτίμηση μειώνει το βιοτικό επίπεδο των ήδη ελάχιστα ωφελημένων απ την ανάπτυξη κατοίκων της. Θα δω μια άλλη γωνιά του θέματος.

Είναι προφανές ότι μια υποτίμηση έχει αξία αν υπάρχει η δυνατότητα να αυξηθούν οι εξαγωγές και μάλιστα σε όγκο μεγαλύτερο απ την πτώση του νομίσματος. Κι αυτό πρέπει να γίνει γρήγορα, γιατί η ενέργεια της υποτίμησης γρήγορα θα εκτονωθεί και θα χαθεί το συγκριτικό πλεονέκτημα. Η τεχνική άποψη σ αυτό το σημείο είναι ότι η υποτίμηση συμφέρει τις ευέλικτες οικονομίες που μπορούν γρήγορα να αυξήσουν τον όγκο παραγωγής τους για να την εκμεταλλευτούν.

Αλλά η Γερμανία είναι εξαιρετικά δυσέλικτη οικονομία. Η ανεργία της είναι μικρή και στηρίζεται κοινωνικά, πράγμα που σημαίνει έλλειψη του απαραίτητου φτηνού εργατικού δυναμικού για την αύξηση της παραγωγής. Και η εξαγόμενη παραγωγή της στο μέγιστο ποσοστό της προέρχεται από μεγάλες βιομηχανίες και επομένως είναι σχεδιασμένη μακροπρόθεσμα. Και η εξάρτησή της από εισαγόμενη ενέργεια είναι πολύ μεγάλη. Επομένως η υποτίμηση δεν την συμφέρει, και γι αυτό έσπρωχνε τόσα χρόνια το ευρώ στην ανατίμηση. (Eιρήσθω εν παρόδω ότι αντιθέτως η Γαλλία που είναι αυτάρκης σε ενέργεια λόγω πυρηνικών εργοστασίων αντετάθη στην Merkel).

Κι όχι μόνον. Εντελώς αντίθετα, η Αμερική είναι μια πολύ πιο ευέλικτη οικονομία που σε μεγάλο βαθμό στηρίζεται στην απορρόφηση της καινοτομίας που παράγουν μεσαίες επιχειρήσεις. Επομένως είναι μια χώρα που θα μπορούσε να ωφεληθεί από μια υποτίμηση, και γι αυτό κι άφησε το δολάριο να διολισθαίνει την τελευταία δεκαετία κερδίζοντας σε ανάπτυξη. Σωστά;

Ναι, αλλά τώρα πώς εξηγείται η ανατίμηση του δολαρίου έναντι του ευρώ; Δηλαδή όχι μόνον η Γερμανία αλλά και η Αμερική χάνει; Δηλαδή, εκτός απ τον Trichet, τον Junker, τον Rehn, και βεβαίως την Merkel, την πάτησε κι ο Obama; Δηλαδή στον πλανητικό πόλεμο εναντίον των κερδοσκόπων έχασαν οι πάντες και οι κερδοσκόποι βγήκαν δαφνοστεφανωμένοι; Και ενώ όλοι αυτοί έχασαν τραγικά, οι κερδοσκόποι κέρδισαν άειντε όσα είχαν κερδίσει με την μεγάλη κρίση του 2008, δηλαδή όλα έγιναν για να βγάλει ο Paulson 2 δισεκατομμύρια; Είναι λογικό αυτό;

Σ αυτό το σημείο έχω ακούσει δυο αντεπιχειρήματα. Το πρώτο είναι ότι απλώς τα κατάφεραν όπως τα είχαν καταφέρει στην κρίση του 08, τους δούλεψαν όλους. Ναι, αλλά τώρα όλοι ήταν υποψιασμένοι, όλοι έμαθαν κάτι απ αυτή την κρίση. Κανείς πια δεν είναι απροετοίμαστος. Ακόμη περισσότερο, η Αμερική που όχι μόνον σταματάει το παιχνίδι τους με ρυθμιστικούς νόμους, αλλά ετοιμάζει και ποινικές διώξεις. Ποιους συμφέρει αυτό; Δηλαδή μπορεί μόνος του ο Blankfein με τον (Fabulous) Fabrice Tourre και τον Paulson να κάνουν ότι γουστάρουν και μάλιστα, ενώ κάνουν ότι γουστάρουν τα καταφέρνουν έτσι ώστε να κάνουν μια τελευταία αρπαχτή πριν πάνε στον εισαγγελέα; Και μάλιστα ένα εισαγγελέα εκλεγόμενο, που θέλει να ικανοποιήσει προφανώς το λαϊκό αίσθημα; Και που θα απευθύνεται τελικά σε δικαστήριο ενόρκων; Μήπως κάτι τέτοιο σας φαίνεται λογικό;

Το τελευταίο αντεπιχείρημα είναι βέβαια το γνωστό συνομωσιολογικό. Οι πολιτικοί είναι απλώς μίσθαρνοι πράκτορες της Wall Street και κάνουν όσα κάνουν κατ εντολήν των εργοδοτών τους. Επιτρέψτε μου να μην ασχοληθώ περισσότερο μ αυτή την άποψη.

Αλλά ας γυρίσουμε στα δικά μας. Σήμερα κατετέθη στην Βουλή το σχέδιο της συμφωνίας με την τρόικα που περιλαμβάνει τα συμφωνηθέντα μέτρα. Δηλαδή τα μέτρα που συμφωνήθηκαν μετά από σκληρότατες διαπραγματεύσεις με τους σκληρότατους ειδικούς του ΔΝΤ και της Commission που ήδη απεχώρησαν έχοντας ολοκληρώσει το δημάρεστο έργο τους. Την ίδια μέρα ο κ. Παπακωνσταντίνου έλεγε και ξέλεγε για την ειδική φορολόγηση των ελευθέρων επαγγελματιών. Για τον ειδικό φόρο σε κερδοφόρες επιχειρήσεις έλεγε ότι θα δούμε αν θα είναι από κέρδος 100.000 € και πάνω, και τι ποσοστό θα είναι. Για τον ΛΑΦΚΑ μας έλεγε ότι δεν ξέρει ακριβώς τα ποσοστά, ούτε καν οι κατηγορίες, θα τα δούμε. Κι όχι μόνον αυτά, αυτά είναι μια γρήγορη σταχυολόγηση στην πρόσκαιρη μνήμη μου.

Και τώρα πάλι απορώ. Δηλαδή αυτές οι τόσο σκληρές διαπραγματεύσεις άφησαν τόσα πράγματα ακαθόριστα; Αυτοί οι ειδικοί που δεν έχουν εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση και φροντίζουν να την δέσουν με συμβόλαια λεπτομερέστατα αφήνουν όλα τα προαναφερθέντα στην διακριτική ευχέρεια του κ. Παπακωνσταντίνου και των συνεργατών του; Και πώς θα τον ελέγξουν σε δυο τρείς μήνες; Σε ποια βάση; Και πόσο μπορούν να πειστούν οι αγορές αν αφήνεται τόση ελευθερία στον κ. Παπακωνσταντίνου;

Και οι απορίες μου πάλι δεν σταματάνε εδώ. ΟΚ, κόβεται ο 13ος και 14 μισθός απ τους δημόσιους υπαλλήλους και αντικαθίσταται απ τα πεντακοσάρικα για όσους παίρνουν κάτω από 2000 . Επίσης κόβονται τα δώρα και απ τις συντάξεις και αντικαθίσταται απ τετρακοσάρικα, δεν θυμάμαι από ποιό όριο και κάτω.

Ναι αλλά τώρα υπάρχει σοβαρό παράδοξο. Ένας που έπαιρνε 1999 € μηνιάτικο, θα πάρει δυο πεντακοσάρικα, δηλαδή 1000 € αντί των δώρων. Αλλά ένας που έπαιρνε 2000 € δεν θα τα πάρει, με αποτέλεσμα στο τέλος να παίρνει λιγότερα απ τον προηγουμένως ευρισκόμενο σε κατώτερη μισθολογική θέση. Το ίδιο ισχύει για όσους έπαιρναν μέχρι 2075 € περίπου. Και το ίδιο ισχύει και για τους συνταξιούχους που βρίσκονται κοντά στο όριο πλήρους κατάργησης των δώρων χωρίς αντικατάσταση.

Νομικός βέβαια δεν είμαι, αλλά μπορώ να σκεφτώ ότι ενδεχομένως αυτό θα αποτελούσε τεράστιο νομικό πρόβλημα, φθάνοντας ενδεχομένως μέχρι την απόρριψη του νόμου λόγω παράβασης του συνταγματικού κανόνα της ίσης μεταχείρισης, που είναι και ευρωπαϊκός κανόνας και που προφανώς εδώ βιάζεται ασύστολα. Δηλαδή όλοι αυτοί οι ειδικοί, εγχώριοι και ξένοι δεν το είδαν αυτό; Αφήνω κατά μέρος τους δημοσιογράφους γιατί αυτοί δεν βλέπουν ούτε ελέφαντα στα δυο μέτρα, αλλά οι ειδικοί; Οι έμπειροι του ΔΝΤ; Οι σύμβουλοι του κ. Παπακωνσταντίνου που έκαναν τις πράξεις; Και φυσικά εδώ δεν μιλάμε για κάτι δύσκολο, μιλάμε για πράγματα επιπέδου Γυμνασίου. Και για πράγματα που θα μπορούσαν να αναστείλουν την εφαρμογή του νόμου, δηλαδή της συμφωνίας. Το καταλαβαίνετε αυτό;

Πρέπει δηλαδή να υποθέσουμε ότι οι άνθρωποι με τις τόσες ικανότητες και την ευφυία που ασφαλώς διαθέτουν σε περίσσεια, που επί τόσες μέρες έκαναν πράξεις με τα laptop τους, που συζητούσαν επί ώρες για το τι ακριβώς πρέπει να κοπεί εδώ ή εκεί, ήταν τόσο απρόσεκτοι σ αυτό το σημείο ώστε να διακυβεύεται η ισχύς της συμφωνίας σε οποιοδήποτε ελληνικό ή ευρωπαϊκό δικαστήριο – και βέβαια στο λαϊκό δικαστήριο του χιούμορ όταν θα γίνει κάποια στιγμή αντιληπτή αυτή η παραδοξότητα;

Δεν ανήκω στην κατηγορία των ανθρώπων που σεμνύνονται να δηλώνουν μαζί με τον καλλικέλαδο κ. Μητροπάνο ότι δεν καταλαβαίνουν «τι λένε τα κομπιούτερ κι οι αριθμοί». Μια χαρά τα καταλαβαίνω. Όμως αυτά εδώ δεν τα καταλαβαίνω. Κι ας λένε ότι τα καταλαβαίνουν όσοι ανήκουν στην προηγούμενη κατηγορία. Όλα αυτά, και πολλά ακόμη με τα οποία δεν χρειάζεται να σας ζαλίσω αναλυτικά, μου φαίνονται εντελώς παράλογα, κι ελπίζω να φαίνονται το ίδιο παράλογα και σε σας μετά την ανάγνωση αυτού του post.

Φυσικά το κεφάλι μου δεν είναι εντελώς άδειο. Όλες οι εκδοχές που περιέγραψα και με κάνουν να απορώ, παρότι η καθεμιά τους είναι εξαιρετικά μικρής πιθανότητας και επομένως η σύμπτωσή τους πολλαπλασιαστικά μικρότερη, παρά το μέτρο της πιθανότητάς τους είναι υπαρκτές εκδοχές. Θα μπορούσαν να είναι κι έτσι τα πράγματα. Επιπλέον, έχω και μια-δυο ερμηνείες που θα μπορούσαν να τα ερμηνεύσουν πολύ πληρέστερα κατά την γνώμη μου, και μια απ αυτές είναι της προτιμήσεώς μου. Μου φαίνεται όμως τόσο αισιόδοξη που μέσα στο ζοφερό κλίμα των ημερών δυσκολεύομαι να την αρθρώσω. Έτσι κι αλλιώς σε κανένα δίμηνο τα πράγματα θα είναι πολύ σαφέστερα.