Τετάρτη 10 Φεβρουαρίου 2010

Εκλογικός νόμος. Μέρος Β, το νέο σύστημα, κριτική και μια πρόταση.


Αφού όπως ελπίζω ξεκαθαρίσαμε το θέμα της ενίσχυσης του πρώτου κόμματος, καιρός είναι να δούμε τις αλλαγές που θα επιβάλλει στα εκλογικά μας ήθη ο νέος εκλογικός νόμος. Με δεδομένο ότι ακόμη δεν έχει προταθεί, οι σκέψεις που ακολουθούν σχετίζονται μόνον με τις αρχές που φαίνεται ότι θα έχει κι όχι φυσικά με τις λεπτομέρειές του, που δεν έχουν όμως και μεγάλη σημασία. Αν βέβαια προκύψουν σημαντικά στοιχεία απ τις λεπτομέρειες θα επανέλθω.

Το γερμανικό σύστημα παραλλαγή του οποίου φαίνεται ότι υιοθετεί η κυβέρνηση έχει μερικά χαρακτηριστικά που τον διαφοροποιούν πολύ σοβαρά απ όποια μέχρι σήμερα είχαμε. Ας δούμε λοιπόν τα βασικά του στοιχεία.

Στην Γερμανία οι περιφέρειες είναι μονοεδρικές. Ο ψηφοφόρος παίρνει δυο ψηφοδέλτια. Απ το ένα επιλέγει τον βουλευτή που θα εκπροσωπεί την περιφέρειά του. Οι μισοί βουλευτές της budenstag επιλέγονται μ αυτό τον απευθείας τρόπο. Απ το δεύτερο ψηφοδέλτιο ο πολίτης επιλέγει το κόμμα της προτίμησής του. Το ποσοστό ψήφων του κόμματος, με απολύτως αναλογικό τρόπο καθορίζει το σύνολο των εδρών του κόμματος. Απ το σύνολο αυτό αφαιρούνται οι έδρες που έχει ήδη πάρει το κόμμα απ την απευθείας εκλογή των βουλευτών (με το πρώτο δηλαδή ψηφοδέλτιο). Η διαφορά συμπληρώνεται από βουλευτές που προκύπτουν από λίστα του κόμματος. Αν ένα κόμμα έχει υπερκαλύψει τις έδρες του απ το πρώτο ψηφοδέλτιο, αυξάνεται ο συνολικός αριθμός εδρών στο κοινοβούλιο ώστε να ισχύει η αναλογικότητα. Το όριο εισόδου ενός κόμματος στην βουλή είναι 5%.

Το σύστημα είναι περίπλοκο αλλά είχε σχεδιαστεί για να αναπαραγάγει τις αρετές της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης χωρίς τα ελαττώματά της. Έτσι προκρίθηκε μεν η απλή αναλογική, αλλά μπήκε το όριο του 5% ώστε να αποφευχθεί η πολυδιάσπαση των ψήφων. Υπενθυμίζω την παρατήρηση του προηγούμενου post ότι τα όρια δρουν εναντίον της αναλογικότητας προσφέροντας ενίσχυση στους μεγαλύτερους. Επελέγη η κομματική λίστα αλλά μπήκαν και οι μονοεδρικές περιφέρειες. Ο λόγος για την επιλογή των μονοεδρικών περιφερειών και την απευθείας εκλογή βουλευτών ήταν ότι έτσι θεωρήθηκε ότι θα βελτιωνόταν η λογοδοσία των βουλευτών στους ψηφοφόρους τους και θα ελαττωνόταν η υπακοή προς το κομματικό κέντρο που κυρίως δεινά είχε προκαλέσει. Μελέτες έχουν αποδείξει ότι όντως το αποτέλεσμα αυτό επετεύχθη.

Μια τελευταία κρίσιμη πρόνοια του γερμανικού συστήματος είναι ότι επιβάλλεται δια νόμου η εσωκομματική δημοκρατία. Αυτό λειτουργεί αντισταθμιστικά προς την ισχύ του κομματικού κέντρου, ισχύ που καθορίζεται απ το ότι δεν υπάρχει σταυρός προτίμησης. Μ αυτό τον τρόπο αποφεύγεται η μετατροπή των κομμάτων σε μαντριά, για να χρησιμοποιήσω την Αβερώφεια έκφραση.

Η ελληνική παραλλαγή φαίνεται ότι θα έχει τις παρακάτω διαφορές απ το πρωτότυπο:

• Οι έδρες θα επιλέγονται κατά 60% απ τις μονοεδρικές και κατά 40% απ τις κομματικές λίστες.
• Θα υπάρχει ένα ενδιάμεσο σκαλοπάτι μεταξύ μονοεδρικής περιφέρειας και επικράτειας, η ευρεία περιφέρεια. Έτσι, για παράδειγμα 180 έδρες θα προκύπτουν απ τις μονοεδρικές, 100 απ τις ευρείες περιφέρειες και 20 απ την επικράτεια.
• Θα [αραμείνει το όριο του 3%.
• (Υποθέτω ότι) δεν θα υπάρξει νομική πρόβλεψη για την εσωκομματική δημοκρατία αφού κάτι τέτοιο θα έτεινε να θεωρηθεί παρέμβαση στα εσωτερικά των κομμάτων που αυτοαποκαλούνται επαναστατικά και επομένως θα προξενούσε πολύ ισχυρές αντιδράσεις.

Απ τις διαφορές αυτές μόνον η τέταρτη είναι σημαντική αφού σχετίζεται με την έλλειψη εμπιστοσύνης μας στο σύστημα και καθορίζει και το επίπεδο της πολιτικής μας ζωής. Αλλά αυτό δεν συνιστά κάτι νέο, επομένως θα περιοριστώ στα βασικά στοιχεία του πρωτοτύπου που θα περάσουν και στο δικό μας σύστημα. Το πρώτο πολύ σημαντικό απ αυτά είναι οι μικρές, οι μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες.

Ο κ. Παπανδρέου σε διάφορες συνεντεύξεις του έχει προτείνει ένα πολύ σοβαρό λόγο υπέρ των μονοεδρικών περιφερειών. Θεωρεί ότι οι μεγάλες εκλογικές περιφέρειες είναι το θερμοκήπιο της διαπλοκής και της διαφθοράς, και επομένως η κατάτμησή τους σε μικρότερες – και μάλιστα μονοεδρικές- θα αποδεσμεύσει την πολιτική απ την τυραννία των ΜΜΕ αλλά και θα κόψει την κορυφή της πυραμίδας της διαφθοράς. Πριν δούμε αν έχει δίκιο, ας δούμε τι εννοεί.

Σε μια μονοεδρική περιφέρεια, με το παρόν εκλογικό σύστημα τα πράγματα για τους ψηφοφόρους είναι απλά. Εφόσον μια έδρα μόνο παίζεται, υπάρχει ένας μόνον υποψήφιος του κόμματος, επομένως η προτίμηση προς το κόμμα καθορίζει απολύτως και την επιλογή βουλευτή. Ο υποψήφιος βουλευτής έχει κοινά συμφέροντα με το κόμμα του. Αν βγει το κόμμα του στην περιφέρειά του θα βγει κι αυτός. Στις πολυεδρικές όμως περιφέρειες υπάρχουν τόσοι υποψήφιοι ενός κόμματος όσες είναι και οι διαθέσιμες έδρες. Αυτό σημαίνει ότι τα πρόσωπα που θα εκλεγούν δεν είναι εξαρχής δεδομένα.

Δυο μόνον τρόποι υπάρχουν για να καθοριστούν τα πρόσωπα. Λίστα ή σταυρός. Αν τώρα θεωρήσουμε ότι ο σταυρός είναι δημοκρατικότερος απ την λίστα και τον προτιμήσουμε, δημιουργείται ένα νέο πρόβλημα. Οι υποψήφιοι ενός κόμματος δεν έχουν σαν μοναδικό τους μέλημα την υποστήριξη του κόμματός τους, αλλά αναγκάζονται να ασχοληθούν και με την προσωπική τους εκλογή. Σε περιφέρειες με πολλές έδρες, όπως για παράδειγμα η Β ή η Α Αθηνών, οι υποψήφιοι βουλευτές ξέρουν απ τις δημοσκοπήσεις το αναμενόμενο ποσοστό του κόμματός τους άρα ξέρουν και πόσοι περίπου βουλευτές θα εκλεγούν. Στην ουσία το μόνο που μένει να καθοριστεί απ τις εκλογές είναι τα πρόσωπα.

Οι υποψήφιοι σε τέτοιες περιφέρειες λοιπόν, ξέροντας ότι η οποιαδήποτε προσωπική τους προσπάθεια ελάχιστα επηρεάζει την στάση των ψηφοφόρων υπέρ του κόμματός τους, ασχολούνται σχεδόν αποκλειστικά με την ενδοκομματική διαμάχη. Κι αυτό είναι απολύτως λογικό. Εξαιρέστε τις 4-5 φίρμες του ψηφοδελτίου της Β Αθηνών του κόμματος της προτιμήσεώς σας, φέρτε στο μυαλό σας τον μέσο υποψήφιο και δείτε αν πιστεύετε ότι όσο κι αν αγωνιστεί υπέρ του κόμματός του θα επηρεάσει το ποσοστό του κόμματος στην περιφέρεια αυτή.

Το μόνο λοιπόν που έχει νόημα γι αυτόν είναι να ασχοληθεί με το πώς θα εκλεγεί ο ίδιος. Πώς μπορεί να το πετύχει αυτό;

Στο ερώτημα αυτό, καίριο για κάθε υποψήφιο βουλευτή μεγάλης περιφέρειας, έχουν δοθεί κατά καιρούς διάφορες απαντήσεις περισσότερο ή λιγότερο δημιουργικές. Δεν μπορώ να αντιπαρέλθω τον πειρασμό να σας θυμίσω τον υποψήφιο εκείνο που ως προνομιακό τόπο επικοινωνίας με τους ψηφοφόρους είχε επιλέξει τις κηδείες παρουσιαζόμενος ως παλαιός φίλος του εκλιπόντος μέχρι που κάποιοι εκνευρισμένοι τεθλιμμένοι συγγενείς τον πήραν χαμπάρι και τον έδειραν. Ανεξάρτητα όμως απ τις απαντήσεις δυο πράγματα είναι έτσι κι αλλιώς απαραίτητα: χρήματα και επικοινωνία με τους ψηφοφόρους.

Ας ξεκινήσουμε απ τα χρήματα. Σύμφωνα με το νόμο 3023/2002 και την υπουργική απόφαση που εκδόθηκε το 2007 και επικαιροποίησε τα ανώτατα όρια εκλογικών δαπανών, ένας υποψήφιος στη Β΄ εκλογική περιφέρεια της Αθήνας μπορεί να ξοδέψει έως 135.000 €, στην Α΄ Αθηνών 90.000 €, στην Α΄ Θεσσαλονίκης 88.200 €, το υπόλοιπο Αττικής 81.000 € και στην Αχαΐα 75.600 €. Οτιδήποτε υπερβαίνει τα ανώτατα αυτά όρια είναι παράνομο. Όπως όμως ασφαλώς περιμένετε τα ποσά που πραγματικά ξοδεύονται είναι πολλαπλάσια. Ο επί ΠΑΣΟΚ πρόεδρος της Βουλής κ.Κακλαμάνης έχει πει ότι ο νόμος περί εκλογικών δαπανών είναι απλώς χαρτί για τον κάλαθο των αχρήστων.

Πόσα είναι τα χρήματα που πραγματικά ξοδεύονται; «Η Β΄ Αθηνών ξεκινάει από τη Βούλα και φτάνει μέχρι το Περιστέρι κι έχει 2.000.000 ψηφοφόρους και χρειάζεται να ξοδέψεις 500 εκατομμύρια δραχμές, κόντρα στους νόμους που ο ίδιος ψηφίζεις με τα κατά συνθήκη ψεύδη στη Βουλή», είχε δηλώσει πριν από μερικά χρόνια ο Κώστας Σκανδαλίδης. (Πηγή: http://www.apogevmatini.gr/?p=44037). Μιλάμε για περίπου 1.500.000 € προ δεκαετίας και βάλε, όταν ακόμη μετρούσαμε σε δραχμούλες, όταν τα ήθη ήταν λιγότερο εξημμένα και άρα οι διαδικασίες λιγότερο δαπανηρές, μιλάμε για τον κ. Σκανδαλίδη που ήταν τότε ήδη επί χρόνια εξέχον κομματικό στέλεχος με πολυετή θητεία σε υπουργεία.

Όμως αυτά τα χρήματα υπερβαίνουν κατά πολύ το σύνολο των βουλευτικών αποζημιώσεων μιας τετραετίας. Επομένως ο βουλευτής ξεκινάει την σταδιοδρομία του με υποχρεώσεις των οποίων η αποπληρωμή θα τείνει να επιβαρύνει τον δημόσιο κορβανά. Το πρόβλημα αυτό δυναμιτίζει το πολιτικό μας σκηνικό εδώ και πολλά χρόνια.

Ας πάμε όμως πέρα απ την διαφθορά, στην διαπλοκή. Ο λόγος για τον οποίο οι υποψήφιοι βουλευτές χρειάζονται χρήματα είναι για να μπορέσουν να κάνουν ικανοποιητική προεκλογική εκστρατεία, που είναι μια διαφημιστική εκστρατεία σαν όλες τις άλλες. Αλλά οι σοβαρές διαφημιστικές εκστρατείες χρειάζονται τα ΜΜΕ, κι αυτά βέβαια είναι πανάκριβα. Εκτός κι αν η εκστρατεία δεν φαίνεται να είναι διαφημιστική αλλά πολιτική, που στο κάτω κάτω είναι. Και δεν μιλάμε πια για διαφημιστικά σποτάκια των 30 δευτερολέπτων, μιλάμε για ωριαίες διαφημίσεις, συγγνώμη, εκπομπές συζητήσεων, που όμως δεν χρειάζεται να πληρώσει κανείς. Φυσικά για μια τόσο μεγάλη εξυπηρέτηση κάτι θα πάρουν και οι ιδιοκτήτες των μέσων, που συνήθως συμμετέχουν και σε εταιρείες που συνήθως συμμετέχουν στους διαγωνισμούς δημοσίων έργων για τους οποίους συνήθως αποφασίζουν οι πολιτικοί που εμφανίζονται στα μέσα.

Ο νέος εκλογικός νόμος λοιπόν κατά τις κυβερνητικές εξαγγελίες, θέλει να περιορίσει την διαφθορά και την διαπλοκή. Το σκεπτικό είναι ότι στις μονοεδρικές περιφέρειες, αφού δεν υπάρχουν ανταγωνιστές απ το ίδιο κόμμα, ούτε πολλά λεφτά χρειάζονται ούτε τόσο μεγάλες διαφημιστικές εκστρατείες αφού όλοι οι πολίτες γνωρίζουν προσωπικά τους υποψηφίους. Οι υποψήφιοι επιλέγονται απ το κόμμα, άρα όχι απ τα ΜΜΕ. Ψηφίζονται αν ψηφιστεί το κόμμα. Και οι υπόλοιποι βουλευτές θα βγαίνουν απ τις λίστες της περιφέρειας για τις οποίες και πάλι αποφασίζει το κόμμα. Λογικό φαίνεται.

Φοβάμαι όμως ότι δεν είναι. Φοβάμαι πως το καλύτερο που έχει να καταφέρει ο νέος νόμος είναι να αλλάξουν τα πρόσωπα των συναλλασσομένων και των διαπλεκομένων. Τίποτε άλλο.

Ας αφήσουμε προς στιγμήν την διαφθορά που σχετίζεται με τα χρήματα που ξοδεύουν οι υποψήφιοι κι ας μείνουμε στην διαπλοκή. Για να καταλάβουμε πώς θα επιδράσει ο νέος εκλογικός νόμος εδώ χρειάζεται να σκεφτούμε το εξής: μήπως θα σταματήσουν οι πολιτικές εκπομπές;

Η απάντηση φυσικά είναι όχι. Και φυσικά, σ αυτές θα εξακολουθήσουν να πηγαίνουν κάποιοι πολιτικοί που πάλι θα επιλέγονται απ τα μέσα και τους ιδιοκτήτες τους. Και πάλι θα υπάρχει πολύ σοβαρό κίνητρο για τους πολιτικούς να συμμετέχουν σ αυτές τις εκπομπές, μόνο που τώρα δεν θα είναι η εκλογή τους αλλά η προαγωγή της ισχύος τους μέσα στο κόμμα. Εξάλλου και σήμερα απ τους βουλευτές της Α και Β Αθηνών, Πειραιώς και Θεσ/νίκης αναδεικνύονται όλοι οι σημαντικοί κομματικοί παράγοντες.

Τα μέσα θα αναδεικνύουν λοιπόν και πάλι τα πρόσωπα που έτσι θα αποκτούν ισχύ μέσα στο κόμμα και θα εξελίσσονται σε μικρότερης ή μεγαλύτερης ισχύος ηγέτες, και ή θα εκλέγονται απευθείας απ τον λαό στις μονοεδρικές λόγω διασημότητας ή θα εκλέγονται επειδή θα βρίσκονται σε καλή θέση στις λίστες, θέση που δικαιωματικά θα παίρνουν απ το γεγονός ότι έχουν πρόσβαση στα μέσα άρα υψηλό προφίλ. Τι θα αλλάξει; Το μόνο που μπορεί να αλλάξει είναι ότι αυτά τα πρόσωπα τώρα δεν θα ανήκουν ενδεχομένως στα μεγάλα αστικά κέντρα αλλά θα είναι ομαλότερα κατανεμημένοι γεωγραφικά. Η διαπλοκή ενδεχομένως θα αποκεντρωθεί. Ενδεχομένως δε το έργο των ΜΜΕ θα είναι και ευκολότερο για ένα λόγο που θα αναφέρω σε λίγο.

Πάμε τώρα στην οικονομική διαφθορά. Νομίζω ότι ασφαλώς η απουσία εσωκομματικού ανταγωνισμού θα ελαττώσει σε πρώτη φάση τα χρήματα που ξοδεύουν οι υποψήφιοι άρα και την υπόγεια συναλλαγή. Όμως ούτε η ύπαρξη ανθρώπων διατιθέμενων να προσφέρουν χρήματα σε πολιτικούς, ούτε πολιτικών που θέλουν να αναδειχθούν ξοδεύοντάς τα δεν εξαρτάται απ τον εκλογικό νόμο. Επομένως δεν μπορώ να είμαι εξαιρετικά αισιόδοξος για το μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα. Οι πολιτικοί απλώς δεν θα ξοδεύουν λεφτά σε φυλλάδια και SMS αλλά θα τα χρησιμοποιούν για συνεστιάσεις, ομιλίες, συνέδρια και τα τοιαύτα. Κι όχι βέβαια μόνον στην περιφέρειά τους αλλά σε όλη την επικράτεια κάνοντας εισπήδηση στα χωράφια άλλων βουλευτών που όμως θα είναι πια οπαδοί τους, αφού αυτοί θα είναι ηγέτες. Κι αυτό θα διευκολύνει τους συναλλασσόμενους γιατί τα λεφτά αυτά θα έχουν πιο ομοιόμορφη κατανομή στην περίοδο μεταξύ εκλογών στην οποία δεν θα ήταν εύκολο να επιβληθούν ανώτατα όρια δαπανών.

Το κλειδί του προβλήματος είναι ότι και τα ΜΜΕ και οι χρηματοδότες των υποψηφίων βουλευτών των μεγάλων περιφερειών δεν ενδιαφέρονται απλώς για ένα βουλευτή. Ενδιαφέρονται για ηγετικά στελέχη των κομμάτων, στελέχη που μπορούν να επηρεάσουν αποφάσεις, ενδεχομένως και αποτελέσματα εκλογών. Με δεδομένο ότι ασφαλώς τέτοια στελέχη δεν θα εκλείψουν και ότι ασφαλώς θα έχουν επαφές με τους διάφορους ισχυρούς παράγοντες της οικονομίας το παιχνίδι της διαφθοράς αλλά και της διαπλοκής είναι ανοικτό. Ναι, συμφώνησα ήδη ότι για κάποιο χρονικό διάστημα η αλλαγή του νόμου θα επηρεάσει την διαφθορά, αλλά θα ήθελα εδώ να προσθέσω τρεις παρατηρήσεις.

Η πρώτη είναι ότι τελικώς ο μοναδικός λόγος για τον οποίο κάτι θα αλλάξει είναι ότι η επιλογή των υποψηφίων βουλευτών θα γίνεται απ το κόμμα κι όχι απ το κοινό που επηρεάζεται απ τα χρήματα και τα ΜΜΕ. Δηλαδή η λίστα αντί του σταυρού. Αλλά αυτό και πρόβλημα δημοκρατικότητας έχει και επιτέλους δεν θα χρειαζόταν τόσο μεγάλη αλλαγή του εκλογικού νόμου για να επιβληθεί η λίστα.

Η δεύτερη είναι ακόμα απλούστερη. Η λίστα θα δουλέψει με την προϋπόθεση ότι το κόμμα παράγει καλύτερης ποιότητας υποψήφιους απ τον κόσμο. Αλλά αυτή η προϋπόθεση δεν ισχύει παρά μόνο αν οι ηγεσίες των κομμάτων, που ή επιλέγουν τους υποψήφιους ή επηρεάζουν καθοριστικά την επιλογή τους είναι έντιμες. Πιστεύω ότι ο κ. Παπανδρέου και έντιμος είναι και άριστες προθέσεις έχει. Όμως ένα εκλογικό σύστημα, όπως στο προηγούμενο post έγραφα, πρέπει να είναι μόνιμο και να μην εξαρτάται απ τα πρόσωπα των αρχηγών, αλλιώς δεν μπορεί να παιχτεί το εκλογικό παίγνιο απ το λαό με τρόπο που να αντισταθμίζει τις όποιες αδικίες του συστήματος, αδικίες που με βεβαιότητα εμφιλοχωρούν σε οποιοδήποτε σύστημα.

Δεν θα ήθελα φυσικά να νομίσετε ότι σ αυτό το σημείο συμφωνώ με την κριτική του κ. Σαμαρά που κριτικάρει το νέο σύστημα με το επιχείρημα ότι δίνει ισχύ στον αρχηγό. Αν ο ίδιος ο κ. Σαμαράς θέλει, μπορεί να επιβάλει δημοκρατικές διαδικασίες επιλογής υποψηφίων στο κόμμα του πράγμα που θα καταργεί τα προβλήματα που λέει πως φοβάται στο κόμμα του. Όσο για τα άλλα κόμματα, ποιο νόημα μπορεί να έχει ο λόγος του κ. Σαμαρά;

Τρίτη και τελευταία παρατήρηση. Επιλογή από μικρές περιφέρειες σημαίνει επιλογή από τους «πρώτους στο χωριό», που θα μπορούσαν κατά πώς μας διδάσκει η παροιμία να είναι τελευταίοι στην πόλη. Επιπλέον πιστεύω ότι ο τοπικισμός στον τόπο μας χρειάζεται εξασθένηση κι όχι ενίσχυση. Και φυσικά, με δεδομένη την αποκέντρωση που θα εισαγάγει ο Καλλικράτης και το χρήμα που θα ρεύσει στην περιφέρεια, οι ισχυροί παράγοντες περιοχών θα είναι πολύ ευάλωτοι σε πιέσεις των συντοπιτών τους. Κι ακόμη κι αν το ρουσφέτι στην στενή του έννοια μπορεί να καταπολεμηθεί από τον νόμο για τις προσλήψεις μόνον μέσω ΑΣΕΠ, ασφαλώς διέξοδοι πελατειακής πολιτικής θα υπάρχουν. Και φυσικά, λιγότερο ικανοί άνθρωποι είναι πάντα πιο ευάλωτοι σε διαφθορά και διαπλοκή την οποία μάλιστα δεν μπορούν καθόλου να ελέγξουν.

Ας πάμε τώρα στο τελευταίο σημαντικό χαρακτηριστικό του νέου εκλογικού νόμου. Την διπλή ψήφο, σε κόμμα και σε βουλευτή. Όπως αντιλαμβάνεστε, αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να ψηφίζουμε κάποιο κόμμα για κυβέρνηση, αλλά να ψηφίζουμε βουλευτή άλλου κόμματος για αντιπρόσωπό μας. Κάτι τέτοιο μπορεί να φαίνεται παράδοξο, αλλά έχει υπέρ αυτού ένα τεράστιο πλεονέκτημα. Ο πολίτης μπορεί έτσι να αποφασίζει υπέρ συγκεκριμένων προσώπων, δηλαδή ουσιαστικά να σταυροδοτεί τα πρόσωπα εκείνα στα οποία έχει εμπιστοσύνη και μάλιστα ανεξαρτήτως κόμματος. Παρότι αυτό φαίνεται παράδοξο, νομίζω ότι είναι εξαιρετικά χρήσιμο και σημαντικό, θα ήθελα δε να το δω να τονίζεται.

Συνοψίζω: Ο νέος εκλογικός νόμος έχει ένα σεβαστό σκεπτικό που το υποστηρίζει, έχει στόχευση, έχει κάποια προτερήματα αλλά έχει και ελαττώματα που νομίζω ότι τελικώς θα αποδειχθούν πολύ ισχυρά. Μπορούμε να περιμένουμε τουλάχιστον στις δυο-τρεις πρώτες εφαρμογές του μια μείωση των δαπανών των βουλευτών εξαιτίας των μονοεδρικών περιφερειών, κι επομένως μείωση της διαφθοράς. Μπορούμε επίσης να περιμένουμε μια ανανέωση στο πολιτικό προσωπικό επειδή κάποιοι απ τους παλαιότερους δεν θα μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στις νέες συνθήκες. Το πολιτικό αποτέλεσμα, δια της απευθείας επιλογής βουλευτή θα είναι πιο ώριμο λόγω της δυνατότητας που δίνεται στον κόσμο να επιλέξουν βουλευτές άλλων κομμάτων απ αυτό που ψηφίζουν. Όμως οι μονοεδρικές περιφέρειες θα τείνουν να αντισταθμίσουν αυτή την βελτίωση ποιότητας και η διαφθορά απ τους ισχυρούς θα τείνει να αντικατασταθεί από τοπικιστική μυωπία και την συνεπαγόμενη απ αυτήν μικροδιαφθορά. Και η μειωμένη ικανότητά τους θα τους καθιστά πιο ευπρόσβλητους στην διαπλοκή που δεν θα επηρεαστεί.

Έχουμε λοιπόν ένα εκλογικό σύστημα που παρά τις καλές προθέσεις δύσκολα μπορεί να βελτιώσει σοβαρά την πολιτική μας ζωή, παρότι είναι καλύτερο απ το υπάρχον. Μήπως λοιπόν θα μπορούσαμε να έχουμε κάτι ακόμη καλύτερο; Η απάντησή μου είναι καταφατική, και νομίζω πως είναι ευκαιρία εδώ να σας αναφέρω σε γενικές γραμμές μια παλιά άποψή μου για εκλογικό νόμο που όπως νομίζω θεραπεύει τα προβλήματα του ισχύοντος χωρίς να εισάγει νέα που θα μειώνουν τις βελτιώσεις.

Συμφωνώντας με τον κ. Παπανδρέου πιστεύω ότι ο εκλογικός νόμος θα έπρεπε να προβλέπει δυο είδη ψήφων που για πρακτικούς λόγους, επειδή δεν διαθέτουμε την πολυτέλεια της ψήφου μέσω υπολογιστικών συστημάτων, θα έπρεπε να μπαίνουν στον ίδιο φάκελο. Το πρώτο ψηφοδέλτιο, ακριβώς όπως προτείνει η κυβέρνηση, θα αφορούσε το κόμμα που θέλουμε να κυβερνήσει, και για το οποίο θα ισχύει η λογική του γερμανικού μοντέλου, δηλαδή θα καθορίζει το ποσοστό εδρών με ενισχυμένη αναλογική στα επίπεδα πχ του νόμου Σκανδαλίδη.

Εκτός απ αυτό το ψηφοδέλτιο όμως, θα υπήρχε και δεύτερο ψηφοδέλτιο, επικρατείας αυτή τη φορά, με το οποίο, πάλι σαν το γερμανικό μοντέλο μπορούμε να ψηφίζουμε και απευθείας βουλευτή ή βουλευτές, που όμως, σε διαφοροποίηση απ το γερμανικό, υποχρεωτικά θα ανήκουν σε άλλο κόμμα απ αυτό που ψηφίσαμε.

Τα πλεονεκτήματα της μεθόδου αυτής είναι πάρα πολλά.

Διατηρεί τον σταυρό και επομένως τα πλεονεκτήματα της λαϊκής επιλογής προσώπων.
Κλείνει τα παράθυρο στο ρουσφέτι απ τη στιγμή που ο σταυρός δίνεται σε υποψήφιο άλλου κόμματος.
Προωθεί τις συναινέσεις, αφού κάθε υποψήφιος θα κοιτάζει να γίνει αρεστός όχι στους ψηφοφόρους του δικού του κόμματος -τελικά τους σκληροπυρηνικούς, αλλά στους ψηφοφόρους των άλλων κομμάτων.
Αναγκάζει τα κόμματα να επιλέγουν υποψήφιους βουλευτές όχι με βάση την προσήλωσή τους στο κόμμα αλλά με κριτήρια ποιότητας ώστε να γίνονται αποδεκτοί από αντιπάλους.
Εκτός απ την διαφορά ποιότητας, που προφανώς μειώνει και την ροπή προς διαφθορά, δυσκολεύει τους χειρισμούς των ΜΜΕ για να πετύχουν την διαπλοκή αφού διαχέει τους στόχους.

Νομίζω ότι ένα τέτοιο σύστημα θα βελτίωνε πολύ αποτελεσματικά το πολιτικό μας σκηνικό. Θα άλλαζε πρωτίστως τα πολιτικά μας ήθη κι αυτό είναι σημαντικότερο κι απ τα πρόσωπα, κι απ την διαφθορά και την διαπλοκή, αλλά και από τις ιδεολογίες καθεαυτές. Αλλά δυστυχώς περαιτέρω σκέψεις δεν αφορούν τον χώρο του εφικτού αφού όπως φαίνεται το νέο εκλογικό μας σύστημα, με το οποίο δεν πολυσυμφωνώ αλλά δεν έχω και σοβαρές αντιρρήσεις, είναι δεδομένο.



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου